HP De LIMES neemt een kijkje in de keuken van de Crisisdienst GGZ Rivierduinen
‘Vooral mensen met angstklachten bellen vaak de huisartsenspoedpost’ kopte de NOS eind januari. Mensen met psychische klachten vallen onder de ‘frequente gebruikers’ van de posten concluderen onderzoekers van het Nivel. Dat wil zeggen dat ze vaker dan twintig keer per jaar bellen. Hoewel dit een kleine groep is, is de impact op de werkvloer van de post soms groot. Kirsten van Laar, triagist van locatie Voorhout trekt erop uit om te onderzoeken hoe ketenpartner GGZ Rivierduinen hun verantwoordelijkheid pakt in de afwerking van deze soms complexe telefoontjes. In het bolwerk van de crisisdienst, een groot pand tegenover het LUMC te Leiden, treft ze sociaal psychiatrisch verpleegkundige Sabine van Opstal.
De 37-jarige Sabine leidt Kirsten langs de ingang van de ambulance, de verdieping met veilige kamers, de insluitkamer en tot slot de meldkamer van GGZ Rivierduinen. “Hier komen twenty four seven de telefoontjes binnen van huisartspraktijken, Huisartsenposten, ambulance en ziekenhuizen”, vertelt Sabine. Het is dé locatie die psychiatrische cliënten uit tachtig omliggende gemeentes (ons gebied plus de regio Gouda), bijstaan in hun noodsituatie. Die nood is soms hoog weet Kirsten. “Meer dan eens belt iemand naar de post met concrete suïcidale gedachten of in een psychose. In dat geval bellen we meteen de politie. Een psychiatrische patiënt telefonisch helpen, geeft soms stress bij collega’s, men voelt zich verantwoordelijk,” aldus Kirsten. “De politie bellen is precies wat je moet doen. Als GGZ ben je op zo’n moment net zo machteloos”, vervolgt Sabine die blij is dat Kirsten komt kijken in de keuken van de crisisdienst. Nu kan ze beeldend uitleggen wat de reden is dat de crisisdienst niet altijd meteen de telefoon op kan nemen als bijvoorbeeld de huisartsenpost belt. Want dit is een regelmatig gehoorde frustratie van triagisten van Huisartsenposten.
Sabine vertelt dat de avonden veelal drukker zijn bij de GGZ dan overdag. De bezetting bestaat overdag en ’s avonds uit twee koppels van een Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige en een arts-assistent met daarnaast een psychiater. In de nacht is het slechts één koppel. Wanneer een cliënt teruggebeld moet worden op verzoek van bijvoorbeeld de post, is de GGZ verplicht dit ‘duaal’ te doen volgens de GMAP (generieke module Acute psychiatrie). Dat houdt in dat de spv’er* en de arts-assistent samen die cliënt terugbellen. Daarnaast worden er soms via ziekenhuis en/of ambulance cliënten binnengebracht of doorgestuurd. Dan volgt een gesprek met de zorgvrager dat al snel een uur tot anderhalf duurt. Bij een acute opname komt er nog iets meer bij kijken. Telefoontjes hebben dan de laagste prioriteit. Op die momenten is het team keihard aan het werk om alles in goede banen te leiden. Dit in combinatie met noodzakelijke visites waarbij Rivierduinen slechts 1 auto in de nacht ter beschikking heeft (overdag en ‘s avonds 2). “Regelmatig zit ik in de auto terugbelverzoeken weg te werken”, vertelt Sabine die deze onvoorspelbaarheid in een werkdag toejuicht en het een uitdaging vindt om echt menselijk contact te krijgen met de cliënten in hun crisis.
Om kortere lijnen en efficiëntere zorg te genereren, heeft Rivierduinen medio april een patiënten-lijn gerealiseerd. Cliënten die bekend zijn bij de GGZ en ouder zijn dan 18 jaar, kunnen nu dus direct contact opnemen. De medewerkers van de meldkamer -Rivierduinen (triagisten en spv’ers) hebben daarnaast allemaal een training gehad met onder meer Urgentie-codes en het deskundig destilleren van de hulpvraag van de verwijzer. Sabine: “We zijn met elkaar hard aan het werk om de triage inhoudelijk te verbeteren. Onze triage is anders dan de triage van de huisartsenpost. Daarnaast is het wel zo dat wanneer we weten welke cliënt er belt, we vaak ook weten hoe hoog de urgentie is. Kirsten herkent dit en vult aan: “Dat hebben wij ook. Als mevrouw S. weer eens belt dan schrikken we daar niet meer van.” Sabine weet meteen wie mevrouw S. is, waarmee de uitkomsten van het onderzoek van Nivel nog eens worden onderstreept. Tot slot heeft Rivierduinen de telefonische bereikbaarheid ook verbeterd door een doorschakeling naar de eerst beschikbare spv’er te realiseren.
Ter plekke bedenken beide gesprekspartners hoe waardevol het is om gezamenlijk een klinische les te organiseren om de triage van een psychiatrische cliënt eens door te akkeren. Kirsten: “Er is nog veel onbekend bij triagisten van Huisartsenposten ten aanzien van de psychiatrie. Een huisarts vertelde mij ooit, als je tijdens een gesprek denkt ‘ik word gek’, dan heb je hoogst waarschijnlijk iemand met een psychose aan de lijn.” Er wordt gelachten, de les is al begonnen.
Uit het Nivel-onderzoek blijkt dat Huisartsenposten op dit moment niet overal hetzelfde omgaan met angstige mensen. Sommige huisartsen hebben een nauwe samenwerking met de geestelijk gezondheidszorg, andere hebben een praktijkondersteuner GGZ als achterwacht om de cliënt terug te bellen. De LIMES maakt in het weekend en feestdagen ook gebruik van een POH-GGZ onder meer in de persoon van Sabine.
Op de foto v.l.n.r.
Stephanie Haarsma (* PEH verpleegkundige), Kirsten van Laar (triagist HP De LIMES Voorhout), Martijn van den End (SPV), Sabine van Opstal (SPV) en Jill Homan PEH verpleegkundige. Allen in de meldkamer.
*Psychiatrische Eerste Hulp (PEH)
**Sociaal Psychiatrisch Verpleegkunidge (SPV)